Vải Lụa Là Gì? Đặc tính, Ưu Điểm Và Các Ứng Dụng Phổ Biến

Lụa từng là một sản phẩm xa xỉ chỉ được đặc trưng cho giới thượng lưu, nhưng hiện nay đã trở nên phổ biến hơn và được ưa chuộng trong ngành công nghiệp thời trang. Quá trình sản xuất lụa tinh tế và chỉ có thể được thực hiện bằng thủ công, không có sự can thiệp của máy móc.

Với độ bền và độ bóng óng sang trọng, lụa đã trở thành một trong những loại vải được ưa chuộng nhất và có ứng dụng rộng rãi trong may mặc hiện đại. Bài viết dưới đây là những thông tin cập nhật cho bạn biết vải lụa là gì? Nguồn gốc, đặc tính và ứng dụng của loại vải đặc biệt này là gì?

1. Vải lụa là vải gì?

Vải lụa là loại vải được tạo ra từ sợi tơ tằm, mang đến cho người sử dụng cảm giác mềm mịn và độ bóng cao đặc trưng của nó. Với tính năng thoáng khí vừa đủ, vải lụa được sử dụng rộng rãi trong ngành thời trang may mặc và trang trí nội thất cao cấp.

Với quy trình sản xuất phức tạp, kỹ thuật cao và tốn nhiều thời gian, sản phẩm từ vải lụa thường mang đến cho người dùng cảm giác sang trọng, quý phái và đẳng cấp. Những đặc tính độc đáo của vải lụa làm cho nó trở thành một chất liệu quý giá, khác biệt và được ưa chuộng trên thị trường vải.

>> Xem thêm: Vải Mango Là Gì? Đặc Tính, Ưu Nhược Điểm Của Vải Mango

2. Nguồn gốc xuất xứ của vải lụa

Xuất hiện đầu tiên tại Trung Quốc vào khoảng 6000 TCN, nghề dệt lụa ban đầu chỉ được sử dụng bởi những tầng lớp thượng lưu trong xã hội. Dựa vào độ bền và vẻ đẹp óng ánh, lụa nhanh chóng trở thành một sản phẩm hàng cao cấp được ưa chuộng ở nhiều nơi mà thương nhân người Hoa đặt chân tới.

Lụa nhanh chóng trở thành một sản phẩm hàng cao cấp được các thương gia đưa đi tiêu thụ khắp thế giới, đặc biệt là trên “Con đường tơ lụa” bắt nguồn từ Trung Quốc và đi tới tận các nước phương Tây xa xôi.

Lịch sử ghi lại rằng Việt Nam đã đón nhận nghề dệt lụa từ Trung Quốc sớm và vải lụa đã bắt đầu xuất hiện từ thời Hùng Vương đời thứ 6 tại huyện Ba Vì, khi nghề chăn tằm và ươm tơ đã được phát triển.

>> Xem thêm: Vải cotton là gì? Ưu nhược điểm và các loại vải cotton hiện nay

3. Quy trình sản xuất chất liệu vải lụa như thế nào?

Quy trình sản xuất chất liệu vải lụa bao gồm các bước chính như sau:

3.1 Chăn tằm

Để sản xuất được lụa, hàng ngày người chăn nuôi tằm cần phải cung cấp cho chúng những chiếc lá dâu xanh tốt hoặc lá sắn để ăn. Khi tằm phát triển đến khoảng 3/4 của vòng đờ

3.2 Nhả kén

Sau khi hoàn thành quá trình lột xác, con tằm sẽ bắt đầu phát triển cánh và chuẩn bị cho quá trình định vị tổ. Ban đầu, chúng sẽ sử dụng những sợi tơ để xác định vị trí tổ. Sau đó, chúng sẽ di chuyển vào bên trong kén và bắt đầu xây dựng tổ của mình. Con tằm thường di chuyển trong hình vòng số 8, khoảng 3000 vòng mỗi giờ, giúp chúng nhả ra khoảng 1000km tơ trong quá trình xây dựng tổ. Đây là một quá trình đầy sức sáng tạo và kỳ diệu của con tằm để tạo ra một tổ lụa hoàn hảo cho sự phát triển của chúng.

Tơ lụa được tiết ra từ tuyến nước bọt của tằm, đây là một loại protein dạng lỏng, trong suốt và có độ nhớt. Khi tiếp xúc với không khí, tơ sẽ đông lại và tạo thành sợi tơ lụa. Sau khi nhả hết tơ, tằm sẽ nằm trong kén và chuyển sang giai đoạn nhộng trong khoảng 2 đến 3 ngày.

3.3 Ươm tơ

Khoảng một tuần sau khi các con tằm đã nhả tơ, nhà sản xuất sẽ đưa những kén tơ đó vào nước sôi để loại bỏ phần vỏ kén. Sau đó, kén sẽ được đảo đều để giúp cho phần vỏ bên trong bong ra dễ dàng hơn.

Sau khi loại bỏ vỏ kén, nhà sản xuất sẽ tiến hành rút lấy những sợi tơ tằm bên trong và chập chúng lại thành các sợi dài hơn, thường là chập 10 sợi tơ thành 1 sợi. Để tạo ra sợi tơ tằm tinh khiết, nhà sản xuất sẽ tiến hành chải kén để tách rời các sợi tơ và loại bỏ bất kỳ tạp chất nào. Sau quá trình chiết xuất, sợi tơ tằm có thể được dệt hoặc đan thành vải, hoặc kéo thành các sợi tơ để sử dụng trong các sản phẩm khác nhau.

3.4 Dệt lụa

Sợi tơ lụa có chất lượng khác nhau sẽ yêu cầu các phương pháp dệt khác nhau để điều chỉnh độ dày mỏng của vải. Qua quá trình dệt, nhiều loại vải lụa đã được tạo ra với độ dày, độ bóng mềm và độ cứng khác nhau, tùy thuộc vào cách dệt và chất lượng sợi tơ sử dụng.

3.5 Nhuộm màu vải lụa

Việc nhuộm màu là bước cuối cùng và quan trọng nhất trong quá trình sản xuất vải lụa, giúp tăng tính thẩm mỹ và đa dạng hóa màu sắc cho sản phẩm. Trước khi được nhuộm, vải lụa được xử lý bằng cách ngâm trong nước nóng để loại bỏ lớp keo bám trên bề mặt sợi và làm truột tơ.

Các làng nghề nhuộm vải lụa sử dụng các nguyên liệu từ thiên nhiên như vỏ cây, lá cây, củ nâu… để tạo ra các màu nhuộm tự nhiên. Ngoài ra, tùy vào yêu cầu và sở thích của khách hàng, vải lụa cũng có thể được phối màu và nhuộm thành các họa tiết như lụa hoa nhí, vải lụa chấm bi, vải lụa trơn, vải lụa bóng, vải lụa hoa, vải lụa trắng… để tạo ra những sản phẩm đa dạng và độc đáo.

>>Xem thêm: Vải Linen Là Vải Gì? Các Ứng Dụng Nổi Bật Trong Ngành Thời Trang

4. Ưu điểm chất liệu lụa tơ

Chất liệu lụa tơ có nhiều ưu điểm vượt trội so với các chất liệu khác như

4.1 Vải mềm mịn, nhẹ, bền

Lụa là loại sợi tơ tự nhiên với độ bền cao nhất, nhờ vào thành phần chính là fibroin chiếm đến 80% trong cấu trúc của tơ. Ngoài ra, sericin cũng đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết các sợi tơ lại với nhau, giúp tăng tính đàn hồi cho vải lụa. Tuy nhiên, khi vải lụa bị ướt, độ bền của nó sẽ giảm khoảng 20%.

4.2 Vải có màu sắc sáng bóng tự nhiên

Mặt cắt ngang của sợi tơ lụa có hình tam giác, do đó vải lụa có độ bóng và màu sắc tự nhiên. Bởi vì ánh sáng có thể chiếu vào từ nhiều góc độ khác nhau, sợi tơ lụa có vẻ óng ánh tự nhiên và tạo ra hiệu ứng ánh sáng đẹp mắt.

4.3 Có khả năng cách nhiệt tốt

Vải lụa với thành phần chủ yếu là protein, có đặc tính dẫn nhiệt và dẫn điện kém. Tuy nhiên, nhờ tính chất cách nhiệt tốt của protein, vải lụa lại được ưa chuộng làm chất liệu cho các trang phục mùa đông.

4.4. Vải có độ co giãn tốt

Lụa là một loại vải tự nhiên có chứa protein đặc biệt, do đó độ co giãn của nó rất tốt so với các loại vải khác. Lụa có thể co giãn tối đa lên đến 10% và có thể phục hồi đến trạng thái ban đầu. Tuy nhiên, việc phục hồi hoàn toàn đến 100% lại rất khó khăn.

4.5. Có khả năng thấm hút và an toàn cho da

Vải lụa có khả năng thấm hút mồ hôi tốt và khả năng hút ẩm của nó có thể cao hơn 20-30%, vượt xa so với vải nylon chỉ khoảng 5%. Điều này bởi vì lụa được làm từ tơ tằm tự nhiên với thành phần chủ yếu là khả năng hút ẩm khoảng 11%. Chất liệu tự nhiên này không chỉ thân thiện với da mà còn có khả năng kháng nấm mốc tốt, không gây kích ứng cho da.

4.6. Dễ dàng vệ sinh, hạn chế bụi bẩn

Do đặc tính của protein nên bề mặt vải lụa khá trơn, dễ vệ sinh và hạn chế bụi bẩn bám trên bề mặt. Tuy nhiên, để tránh biến dạng quần áo và dễ dàng khi vệ sinh, lụa nên được giặt khô bởi độ bền của nó khá kém khi ướt.

5. Nhược điểm chất liệu lụa tơ

Mặc dù lụa tơ có nhiều ưu điểm nổi bật, nhưng cũng có một số nhược điểm cần lưu ý

5.1 Vải dễ bị côn trùng hoặc mọt cắn

Do nguồn gốc tự nhiên của vải, chúng có thể dễ bị tấn công bởi côn trùng và mối mọt. Để tránh tình trạng này, cần bảo quản sản phẩm bằng chất liệu tơ một cách cẩn thận, tránh đặt ở những nơi có độ ẩm cao hoặc dễ bị mốc, chọn nơi khô ráo, thoáng mát để lưu trữ sản phẩm.

5.2 Khả năng chống nhăn kém

Lụa có khả năng chống nhăn tương đối kém do chứa đựng thành phần protein. Tuy nhiên, khả năng chống nhăn của lụa phụ thuộc vào cấu trúc, loại và độ dày của sản phẩm. Do đó, việc bảo quản lụa yêu cầu sự tỉ mỉ và cẩn trọng để duy trì phẩm chất của sản phẩm.

6. Phân biệt các loại vải lụa hiện nay

Hiện nay, có nhiều loại vải lụa khác nhau được sử dụng trong ngành thời trang. Dưới đây là một số loại vải lụa phổ biến:

6.1 Vải lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm được coi là loại vải cao cấp nhất hiện nay, được sản xuất hoàn toàn bằng phương pháp dệt thủ công truyền thống. Với màu sắc chủ yếu là trắng ngà tự nhiên của sợi tơ tằm, lụa tơ tằm thường không có những màu sắc nổi bật.

Hoa văn truyền thống trên loại vải này thường được thiết kế đơn giản với các họa tiết tùng, trúc, hoa mai hay chim phượng. Tuy nhiên, vẫn còn một số làng nghề truyền thống ở Việt Nam tiếp tục sản xuất lụa tơ tằm, trong đó có các làng nghề nổi tiếng như Vạn Phúc, Nha Xá và Mỹ Á.

6.2 Vải lụa satin

Vải lụa satin là loại vải cao cấp được tạo ra bằng cách áp dụng kỹ thuật dệt vân đoạn, tạo ra sự đan kết chặt chẽ giữa sợi ngang và sợi dọc. Cấu trúc chi tiết của loại vải này là sợi ngang sẽ chui xuống dưới một sợi dọc, sau đó lại đè lên trên ít nhất hai sợi dọc theo quy luật nhất định. Sau đó, sợi ngang tiếp theo sẽ dịch chuyển qua phải ít nhất hai sợi dọc và lên trên một lần nữa.

Nếu trong quá trình dệt, sợi ngang được sử dụng nhiều hơn sợi dọc, vải lụa satin sẽ có độ bóng mịn và tính thẩm mỹ cao hơn. Đồng thời, loại vải này cũng có độ bền vượt trội, do đó giá thành của nó thường cao hơn so với các loại vải khác.

6.3 Vải lụa cotton

Cotton lụa là loại vải kết hợp giữa cotton và vải lụa, mang lại tất cả những ưu điểm của cả hai chất liệu. Với vẻ ngoài sáng bóng và khả năng chống tĩnh điện cao, vải lụa cotton có thể sử dụng trong nhiều điều kiện thời tiết khác nhau.

Bên cạnh đó, loại vải này cũng không bị nhăn khi giặt, giúp cho việc bảo quản và giặt giũ trở nên dễ dàng hơn. Với những đặc tính nổi bật như vậy, vải lụa cotton được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi trong ngành may mặc và trang trí nội thất.

6.4 Vải lụa Twill

Twill Silk là một loại vải lụa có cấu trúc sợi chéo, đem lại độ bền và độ chắc cho sản phẩm. Hai mặt của loại vải này có tính chất khác nhau, tạo ra hiệu ứng thị giác và cảm giác chạm tay khác nhau.

Khác với lụa thông thường, Twill Silk có độ dày hơn và vẫn giữ được sự mềm mại của tơ tằm. Ngoài ra, còn có nhiều loại vải lụa khác như Twist Silk, lụa gấm Jacquard, Damask Silk… mỗi loại đều có những đặc tính và ứng dụng riêng biệt.

6.5 Vải lụa đũi

Lụa đũi là loại vải được tạo thành từ sợi vải thô và sợi tơ tằm. Được biết đến ban đầu chỉ với một vài màu sắc và họa tiết đơn giản. Nhưng hiện nay, vải lụa đũi đã được in nhiều mẫu hoa văn khác nhau, tạo nên sự đa dạng và cá tính cho sản phẩm. Với bề mặt thô, lụa đũi thường được sử dụng để may áo sơ mi, quần tây và khăn quàng cổ.

6.6 Lụa Chiffon

Lụa Chiffon tơ tằm là loại vải mịn nhẹ, được dệt từ sợi tơ tằm thiên nhiên chất lượng cao. Với cấu trúc se chặt và độ co giãn khác nhau theo hai chiều, vải Chiffon có bề mặt không đều và cảm giác nhám nhẹ, tuy nhiên lại rất bền.

Điểm đặc trưng của lụa Chiffon là không sử dụng chất liệu tổng hợp, mà chỉ dùng 100% tơ tằm tự nhiên. Với độ mỏng tang, trong suốt và mềm mại, khi mặc lụa Chiffon mang lại cảm giác dễ chịu cho người mặc. Được sản xuất với công nghệ hiện đại, lụa Chiffon còn được dập nhún tạo ra những đường gân đặc trưng trên bề mặt, tạo nên độ bồng bềnh đẹp mắt. Vì vậy, loại vải này được sử dụng rộng rãi trong ngành thời trang và cả nội thất.

7. Một số ứng dụng của vải lụa

Sử dụng vải lụa đã trở nên phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau của cuộc sống hiện đại. Vải lụa được áp dụng rộng rãi trong các công nghiệp thời trang, trang trí nội thất và sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

7.1 Ứng dụng trong thời trang

Vải lụa được sử dụng rộng rãi để tạo ra các loại trang phục đa dạng với nhiều phong cách thời trang khác nhau. Với khả năng thấm hút mồ hôi tốt, vải lụa là một lựa chọn tuyệt vời cho các trang phục mùa hè như váy liền tơ tằm, áo sơ mi, đồ ngủ lụa và nhung. Ngoài ra, vải lụa còn rất thích hợp để may quần áo mùa đông bởi vì nó có khả năng tạo tĩnh điện và giữ nhiệt tốt.

7.2 Ứng dụng trong trang trí nội thất

Lụa là vật liệu trang trí nội thất được sử dụng phổ biến và sản xuất thành nhiều sản phẩm như bọc ghế hoàng gia, rèm cửa và màn. Với đặc tính cao cấp của vải, các sản phẩm lụa có thể làm cho căn nhà của bạn trở nên sang trọng và ấn tượng.

Ngoài việc trang trí, lụa còn là vật liệu được ưa chuộng để sản xuất chăn ga gối đệm. Lụa có khả năng nhuộm thành nhiều màu sắc trẻ trung và độ mềm mịn, thoáng mát của vải càng giúp cho sản phẩm trở nên đặc biệt và quý giá. Hiện nay, có nhiều thương hiệu nổi tiếng sử dụng lụa trong sản xuất đồ nội thất như Sông Hồng, Hanvico, Everon, Everhome và Forever.

8. Hướng dẫn cách giặt ủi và bảo quản vải lụa

Lụa là loại vải mềm mại, nhẹ nhàng và dễ bị hư hỏng nếu không được giặt và bảo quản đúng cách. Sau đây là một số lời khuyên để giặt, ủi và bảo quản vải lụa một cách an toàn và hiệu quả.

8.1 Hướng dẫn cách giặt chất liệu lụa

Trước khi giặt vải lụa, hãy kiểm tra nhãn chỉ dẫn để biết cách giặt và bảo quản phù hợp. Một số loại vải lụa chỉ được giặt khô và không nên giặt bằng nước thường để tránh co lại và phai màu.

Vải lụa có bề mặt không bám bẩn nhiều, vì vậy nên giặt ngay sau khi sử dụng. Tránh giặt bằng nước nóng và không nên chà xát hoặc vò mạnh vải lụa, bởi vì đây là một loại vải rất nhạy cảm với nước do tính chất vật lý của nó. Vì vậy, hãy giặt vải lụa bằng tay và nhẹ nhàng.

Nếu bạn sở hữu sản phẩm lụa tơ tằm có màu sắc đậm, hãy giặt riêng để tránh bị phai màu. Thêm một chút nước giấm trắng vào nước xả cuối cùng cũng là một cách tốt để giữ cho màu sắc không bị phai và loại bỏ bụi bẩn.

8.2 Hướng dẫn cách phơi là ủi chất liệu lụa

Để bảo quản sản phẩm làm từ vải lụa, tránh phơi dưới ánh nắng trực tiếp vì ánh nắng mặt trời có thể làm cho sợi tơ trở nên giòn, khô và cứng. Sử dụng nhiệt độ cao để phơi hoặc ủi cũng sẽ gây ra hiện tượng phai màu và làm mất đi độ bóng và độ óng ánh đặc trưng của vải, dẫn đến việc sản phẩm lụa nhanh chóng bị cũ hơn.

Khi ủi sản phẩm lụa, nên ủi ngay khi vải vẫn ẩm và sử dụng nhiệt độ từ 120-140 độ C. Tuy nhiên, không nên sử dụng nhiệt độ quá cao vì điều này sẽ làm mất đi độ bóng của vải. Nên ủi ở mặt trái của sản phẩm và đặt một tấm khăn mỏng lên mặt trước của vải trước khi ủi mặt phải.

9. Lời kết

Sau khi đã biết những thông tin cơ bản về chất liệu lụa và cách bảo quản sản phẩm làm từ lụa, bạn cần tìm cho mình một sản phẩm lụa phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình. Truy cập vào trang web của RUZA.VN để khám phá và lựa chọn cho mình những sản phẩm cao cấp làm từ lụa đẹp và chất lượng. RUZA cam kết cung cấp những sản phẩm lụa chất lượng cao với nhiều mẫu mã và kiểu dáng đa dạng để bạn có thể lựa chọn.